در بیشتر کشورهای جهان قانون کپی رایت به دقت اجرا میشود و برای آثار فرهنگی و علمی مختلف از جمله موسیقی، کتاب و شعر حمایتهای کپی رایت بسیار قوی است و ترجمه کتاب بدون اجازه ناشر اصلی خطا و جرمی بزرگ به شمار میرود. نقض حق کپی رایت و به سرقت بردن یا استفاده بدون اجازه از چنین آثاری پیامدهای بسیار سنگینی دارد. از سوی دیگر ایران جزو کشورهای امضاء کننده حق کپی رایت محسوب نمیشود و بنابراین میتوان بدون دریافت اجازه کتابها و سایر محتواهای تولید شده در خارج از کشور را در ایران مورد استفاده قرار داد. اما سوالی که وجود دارد این است که با وجود اجرا نشدن قانون کپی رایت در ایران، ترجمه کتاب بدون اجازه ناشر اصلی چه پیامدهایی دارد؟ بیشتر کتابهایی که در ایران ترجمه میشود دارای اجازه از ناشر نیستند و حتی بسیاری از ناشران از ترجمه کتابشان در ایران اطلاعی ندارند. برخی از کتابهای ترجمه شده در ایران سودهای چند صد میلیونی یا حتی میلیاری برای ناشر در پی داشتهاند که ناشر و نویسنده اصلی هیچ بهرهای از آن نبردهاند. در اینجا با پیامدها و آثار تخریبی ترجمه کتاب بدون اجازه ناشر اصلی آشنا خواهید شد.
مجلات یکی از روشهای معمول و رایج برای انتشار اطلاعات علمی هستند و در درون خود نیز به انواع مختلفی تقسیم میشوند. یکی از معیارهای طبقهبندی مجلات به طبقه مجلات اوپن اکسس (open access) و کلوز اکسس (close access) میباشد. اما تفاوت های ژورنال اوپن اکسس (open access) و کلوز اکسس (close access) کدامند؟ در مجلات کلوز اکسس خوانندگان یا کتابخانهها حق آبونمان مجلات را میپردازند تا بتوانند از مجلات مندرج در آنها استفاده کنند. همچنین، در این مجلات بین مولف و مجله قرار داد کپی رایت امضا میگردد و مجله حقوق اشتراک گذاری و تکثیر محتوای مقاله را به عهده میگیرد. در مجلات اوپن اکسس محتوای مقاله به صورت آنلاین و بر روی وب سایت مجله قابل دسترس است و خوانندگان برای دانلود و استفاده از آن هیچ مانع پولی و یا موانع دیگری روبروی خود نمیبینند.
سقف امتیاز دهی به مولفان مقاله به ترتیب اسم اول تا اسم آخر در هر دانشگاه و هر نهاد علمی و مصاحبهها متغیر است اما لازم است بدانید که اسم اول و نویسنده مسئول (Corresponding Author) که مسول مکاتبات با خوانندگان مقاله و ارتباط با مجلات است بیشترین امتیاز ممکنه را دریافت میکنند. نفر دوم اگر نویسنده مسول نباشد امتیازی کمتر از نویسنده اول و نویسنده مسول دریافت میکند. فرض کنید سقف امتیازدهی در یک دانشگاه ۱۰ نمره باشد. به این ترتیب نفر اول و فردی که نویسنده مسئول است هر دو نمره ۱۰ اخذ میکنند. نفر دوم نمره ۸، نفر سوم نمره ۶، نفر چهارم نمره ۴، و نفرات بعدی نمره ۲ اخذ خواهند کرد. مجدد یادآوری میکنیم که سقف نمره دهی که در اینجا آن را ۱۰ تعیین نمودیم فرضی است و هر دانشگاه یا نهاد علمی سقف نمره مخصوص به خودی دارد.
چرا مقاله من از طرف مجله ریجکت شد اما مقاله همان مجله به مقاله همکارم پذیرش داد؟ بله فاکتورهایی وجود دارد که مانند تمام پدیدههای دیگر باعث میشود یک اثر در مقایسه با اثر دیگر مورد اقبال قرار گیرد. در نگارش مقاله علمی کافی است که فاکتورهای مهم مقالاتی که قبلاً مورد پذیرش و چاپ قرار گرفتهاند را بررسی کنیم تا مشخص گردد چه چیزهایی را باید رعایت کنیم و به چه چیزهایی بیشتر توجه نماییم مانند تمامی مهارتهای دیگر – مثل رانندگی – مقاله نویسی نیز یک مهارت است و میبایست در آموزش این مهارت به نحوه کارکرد افراد چیره دست و ماهر نگاه کرد و از آنها اصول را آموزش دید. بعد از بررسی بسیاری از مقالات هم اکنون بسیاری از وب سایتهای علمی عوامل پذیرش مقاله از سوی مجلات معتبر را جمع بندی نموده و به هشت عامل اساسی رسیدهاند که در زیر آمده است.
پایگاه پابمد (PubMed) پایگاه ویژه رشتههای علوم پزشکی است که میلیونها مقاله از مجلات مختلف که نمایه پابمد دارند را منتشر میسازد. آرشیو مقالات در اختیار کتابخانه ملی پزشکی آمریکا در موسسه ملی سلامت است (NIH) (National Institutes of Health). این موسسه سیستم دریافت مقالات با نام (NIHMS) NIH Manuscript Submission system نیز دارد که در زیر به کاربرد آن خواهیم پرداخت.